نمک خوراک دام یک مکمل ضروری در جیره غذایی دام است که با حفظ تعادل مواد معدنی در بدن حیوانات، سلامت دام را تضمین می کند. نمک متشکل از دو عنصر حیاتی سدیم و کلر است که برای تکمیل رژیم غذایی و سلامت دام و تولیدات آنها ضروری می باشد. کمبود نمک در خوراک دام می تواند سبب بروز بیماری های مختلف در دام شود.
نمک در خوراک دام
سنگ نمک خوراک دام ماده ای معدنی و ارگانیک است. سدیم موجود در نمک خوراک دام جهت حفظ فشار خون، انقباض عضلات و عملکرد سیستم عصبی لازم است. همچنین کلر موجود در سنگ نمک دامی ضمن تولید اسید هیدروکلریک در سیستم گوارش حیوانات، به هضم غذا کمک می کند.
وبسایت gunthersalt.com در مورد فواید نمک در خوراک دام می گوید:
Sodium maintains the volume, pH, and osmolarity of body fluids — essentially, it supports muscle and nerve function in your cattle. Feed manufacturers use salt supplements to help their animals maintain consistent weight gain and healthy production.
خاصیت سنگ نمک برای دام
برخی فواید دادن نمک به دام عبارتند از:
– کنترل فشار خون حیوانات
همان طور که می دانید نمک جهت حفظ فشار خون طبیعی ضروری است. کمبود نمک در خوراک دام می تواند سبب افت فشار خون، ضعف، بی حالی و حتی مرگ حیوانات شود.
– بهبود هضم غذا
این ماده طبیعی نقش مهمی در هضم و جذب مواد مغذی در بدن حیوانات ایفا می کند. کمبود آن منجر به اختلال در هضم غذا و بی اشتهایی دام می گردد.
– تقویت عملکرد سیستم عصبی
نمک خوراک دام به انتقال صحیح پیام های عصبی کمک می کند. به همین دلیل کمبود آن، سبب اختلال در عملکرد سیستم عصبی حیوانات می شود.
– افزایش اشتها
سنگ نمک خوراک دام با کمک به هضم بهتر و بیشتر غذا و تحریک بزاق به افزایش اشتهای حیوانات کمک می کند. عدم تامین آن به میزان کافی سبب کاهش اشتها و لاغری دام می گردد.
-کاهش استرس
نمک در خوراک دام به حفظ تعادل الکترولیت ها در بدن کمک کرده و سطح استرس را در آنها کاهش می دهد.
– پیشگیری از بیماری های مختلف
کمبود نمک در خوراک دام می تواند باعث بیماری هایی چون پیکا، ریزش پشم و تب شیر شود. با تامین کافی نمک خوراک دام از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری می شود.
مقدار مصرف نمک در خوراک دام
میزان مورد نیاز سنگ نمک خوراک دام بستگی به سن، وزن و وضعیت جسمانی دارد. طبیعتا حیوان جوان و در حال رشد، دام سنگین وزن یا شیرده و باردار به نمک بیشتری نیاز دارند.
فرمول کلی افزودن نمک به جیره غذایی دام، حدود 0/5 درصد از وزن بدن حیوانات است. مشاورین ما در مجموعه زئولایف آماده راهنمایی عزیزان در این خصوص هستند.
انواع نمک خوراک دام
این ماده معدنی به 2 صورت به دام داده می شود:
1- نمک خوراکی
به شکل پودر به میزان 50 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم غذای خشک با غذای حیوانات مخلوط می شود.
2- آجر نمک دامی
این آجرهای نمکی جهت لیسیدن دام در قطعات بزرگ آماده می شوند. آجر نمک دامی باید در محلی قابل دسترس حیوانات قرار داده شود.
مضرات سنگ نمک برای دام
تا اینجا در مورد فواید و لزوم افزودن نمک در خوراک دام گفتیم. قابل ذکر است که زیاده روی در مصرف هر ماده غذایی، چه طبیعی و چه صنعتی توسط دام، تبعاتی به دنبال خواهد داشت. برخی عوارض زیاده روی در مصرف نمک در حیوانات عبارتند از:
- تشنگی زیاد
- اسهال و استفراغ
- آسیب به کلیه ها
- کم اشتهایی و کاهش وزن
- درد شکمی و مشکلات گوارشی
- تشنج و احتمال مرگ
درمان مصرف زیاد نمک توسط دام
در صورت زیاده روی در مصرف نمک و بروز علائم لازم است به دامپزشک مراجعه شود. دامپزشک با تجویز داروهای ضداسهال و استفراغ و تزریق مایعات برای جبران کمبود آب بدن و همچنین داروهای مدر جهت خروج نمک اضافی از بدن به رفع مشکل کمک می کند.
عوارض کمبود نمک در خوراک دام
در دام شیرده، مقداری نمک از طریق شیر از بدن خارج می شود. همچنین تغذیه دام با علوفه با پتاسیم بالا، سبب اختلال در جذب سدیم شده و تعریق حیوان در روزهای گرم نیز بدن را با کمبود سدیم مواجه می کند.
از علائم کمبود نمک، می توان تمایل دام به خاک خوری و مواد غیرخوراکی، تشنگی حاد و تکرر ادرار را برشمرد. به دنبال این علائم، کاهش وزن در دام گوشتی و کاهش شیر در دام شیرده اتفاق می افتد.
سخن آخر
نمک خوراک دام یک ماده ضروری و مکمل جیره غذایی دام است که مصرف آن جهت سلامت حیوانات لازم است. البته زیاده روی در دادن نمک سبب بروز مشکلاتی خواهد شد. بنابراین لازم است دامداران در استفاده سنگ نمک به سن، وزن و وضعیت جسمانی دام توجه داشته باشند.
سوالات متداول
1-بهترین نمک برای دام چیست؟
سنگ نمک طبیعی بهترین نوع نمک خوراک دام است. انواع نمک تصفیه شده به دلیل دارا بودن مواد افزودنی ممکن است برای حیوانات مضر باشد.
2-چه مقدار نمک باید به خوراک دام اضافه شود؟
مقدار نمک بسته به نوع و سن دام دارد. معمولا برای دام شیرده، 0/5-0/25% و برای سایر دام ها 0/2-0/1% توصیه می شود.
3- آیا مصرف زیاد نمک برای دام ضرر دارد؟
بله- مصرف بیش از حد نمک سبب مسمومیت، کاهش مصرف آب، اسهال و حتی مرگ دام می شود.
4-آیا همه دام ها به نمک در جیره غذایی خود نیاز دارند؟
بله- همه دام ها به نمک نیاز دارند. اما مقدار آن با توجه به نوع، سن و وزن دام و شرایط اقلیمی محل زندگی دام متفاوت است.
دامداری ما در محلی با شرایط آب و هوایی گرم واقع شده، چه مقدار نمک به دام بدهیم؟
سلام دامدار عزیز
در شرایط گرم که دام بیشتر عرق می کنند، برای جبران سدیم خارج شده از بدن، نیاز به نمک بیشتری دارند.
سلام
آیا مصرف آجر نمکی در طعم شیر یا گوشت دام تاثیر دارد؟
سلام همراه گرامی
خیر- مصرف نمک در حد استاندارد، تاثیری در طعم و گوشت دام نخواهد داشت.