بنتونیت بستر مرغداری، ترکیبی معدنی و طبیعی است که در خانواده خاک های رس یا شبه رس طبقه بندی می شود. بنتونیت به عنوان خاک بستر در مزارع پرورش طیور مورد استفاده قرار می گیرد.
بنتونیت خاک بستر
بنتونیت بستر مرغداری یک کانی متورم شونده است که با جذب آب، افزایش حجم یافته و متورم می شود. به این ترتیب قابلیت جذب رطوبت، گازهای مضر و آلودگی های محیط زیست را داشته و مناسب استفاده جهت بسترسازی محیط زندگی دام، طیور، گربه و دیگر حیوانات است.
انواع بنتونیت بستر
بنتونیت بستر بر اساس مورد مصرف خاص، به انواع زیر تقسیم می شود:
- بنتونیت بستر مرغداری
- بنتونیت بستر دام
- بنتونیت خاک بستر گربه
بنتونیت بستر دام به عنوان توکسین بایندر، رطوبت اضافی بستر و خوراک را جذب کرده و مانع کپک زدگی خوراک می شود. همچنین با ورود به بدن حیوانات، سبب هضم و جذب گوارشی بهتر مواد غذایی می گردد.
بنتونیت به عنوان خاک بستر گربه با قابلیت جذب رطوبت بالا، محیطی خشک و بهداشتی برای حیوان ایجاد کرده و مانع انتشار گاز آمونیاک در محیط می شود. همچنین سبب حذف باکتری ها و عوامل بیماریزا از بستر می گردد.
مزایای بنتونیت در بستر مرغداری
از فواید استفاده از بنتونیت خاک بستر در مزارع پرورش طیور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- جذب رطوبت بالا
گفتیم که بنتونیت به واسطه ساختار خود، خاصیت جذب رطوبت بالا دارد. به این ترتیب کمک می کند بستر مرغداری خشک بماند و از بروز بیماری ها جلوگیری می کند.
2- کنترل بوی نامطبوع
بنتونیت با قابلیت جذب گازهای آمونیاکی و سولفیدهیدروژن، مانع از پخش بوی ناخوشایند فضولات در مرغداری می شود.
3- ضد باکتری
این کانی با داشتن خاصیت ضدباکتریایی از رشد میکروب ها و باکتری های مضر در بستر جلوگیری می کند.
4- قابلیت کمپوست شدن
بنتونیت پس از جمع آوری از بستر مرغداری ها، به عنوان کمپوست یا کود در مزارع و باغات قابل استفاده است.
5- سازگار با محیط زیست
بنتونیت یک ماده طبیعی است و برخلاف مواد شیمیایی و مصنوعی، اثرات زیست محیطی منفی بر جای نخواهد گذاشت.
6- مصرف آسان و بهینه
بستر ساخته شده با خاک بنتونیت به مدت طولانی قابل استفاده بوده و نیاز به تعویض کمتری دارد.
فواید کاربردی بنتونیت در مرغداری ها
از مزایای استفاده از این ترکیب معدنی در پرورش طیور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش بهره وری مرغداری
این کانی ضمن جذب و کاهش رطوبت سبب کاهش استرس و بیماری در طیور می گردد.
کنترل گازهای مضر
بنتونیت بستر مرغداری با جذب آمونیاک متصاعد شده از فضولات پرندگان، مانع از انتشار این گاز بدبو در سالن می شود.
بهبود کیفیت هوا
با جذب آمونیاک و گرد و غبار توسط بنتونیت در مرغداری، کیفیت هوای سالن بهبود می یابد.
افزایش مدت زمان استفاده
بسترهای آماده شده با خاک اره یا کاه نیاز به تعویض مکرر دارند. اما بنتونیت در بستر مرغداری به مدت طولانی تری بدون نیاز به تعویض، ماندگار است.
نحوه استفاده از بنتونیت بستر
آماده سازی بستر به کمک این کانی شامل مراحل زیر است:
1- آماده سازی بستر
ابتدا سالن باید کاملا ضدعفونی و تمیز شود. سپس بنتونیت در مرغداری به صورت یکنواخت پخش گردد.
2- مقدار بنتونیت لازم
به طور متوسط 2-1 کیلوگرم بنتونیت در هر متر مربع سالن لازم است. این مقدار با توجه به شرایط محیط، تعداد پرندگان و ضخامت اجرا قابل تغییر است.
3- نگهداری و نظافت
در صورت نیاز می توان بنتونیت بیشتری به بستر اضافه کرد. در صورت آلودگی زیاد بستر به فضولات، لازم است نسبت به تعویض بنتونیت اقدام شود.
نقش بنتونیت خاک بستر بر سلامت طیور
از جمله اثرات بنتونیت خاک بستر بر بهداشت پرندگان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیشگیری از بیماری های پوستی و تنفسی
- کاهش بیماری های مرتبط با رطوبت
- جلوگیری از آسیب به پای طیور
توجیه اقتصادی استفاده از بنتونیت در بستر مرغداری
اگرچه قیمت اولیه بنتونیت نسبت به سایر مواد سازنده بستر مثل خاک اره، بالاتر است، اما به دلیل طول عمر بیشتر و کاهش بیماری ها و هزینه های بهداشتی، استفاده از آن مقرون به صرفه خواهد بود. همچنین خاک بستر جمع آوری شده از کف سالن، کیفیت مطلوبی جهت مصرف در کشاورزی دارد.
بهترین نوع بنتونیت خاک بستر
در طبیعت دو نوع بنتونیت سدیمی و کلسیمی با غالبیت عنصر سدیم و کلسیم در ساختار کانی وجود دارد. بنتونیت سدیمی قابلیت جذب بالای رطوبت و گازها را داشته و مناسب استفاده در مرغداری هاست. بنتونیت کلسیمی خاصیت جذب کمتری داشته، اما قیمت ارزان تری دارد. این نوع بنتونیت مناسب مصرف در اقلیم مرطوب می باشد.
بنتونیت بستر مرغداری در دو شکل پودری و گرانول قابل عرضه است. نوع پودری، سرعت جذب بالایی دارد، اما نوع گرانول شده، گرد و غبار کمتری هنگام پخش ایجاد می کند. انتخاب دانه بندی مناسب، بستگی به شرایط سالن و سن پرنده ها دارد. بنتونیت مناسب برای بستر حیوانات عاری از مواد شیمیایی مضر و ناخالصی هاست.
مقایسه بنتونیت با سایر مواد بستر
بستر مرغداری را می توان با خاک اره، کاه، پوست برنج و بنتونیت آماده کرد.
- خاک اره قیمت کمتری نسبت به بنتونیت داشته و احتمال رشد کپک و قارچ در بستر آماده شده با آن وجود دارد.
- کاه قیمت کمتری دارد اما نیاز به تعویض مکرر داشته و جذب بوی کمی دارد.
- پوست برنج جذب خوبی داشته، اما نسبت به بنتونیت، توانایی کمتری در کنترل بو و رطوبت دارد.
- بنتونیت نسبت به سایر عوامل تشکیل دهنده بستر، عملکرد مطلوب تری در جذب رطوبت و کنترل بو دارد. همچنین در دوره طولانی مدت قابل استفاده است.
نکات لازم در مدیریت بستر بنتونیتی
- زمان تعویض بستر: دوره تعویض بستگی به تراکم فضولات و میزان رطوبت بستر دارد.
- امکان ترکیب با سایر مواد: خاک بنتونیت بستر به منظور کاهش هزینه ها و عملکرد بهتر، قابل اختلاط با خاک اره، کاه یا پوست برنج است.
- ضخامت خاک بستر بنتونیتی: معمولا ضخامت بستر مرغداری ها 10-5 سانتیمتر است. وجود بنتونیت در لایه بالایی سبب جذب بهتر رطوبت و بو می گردد.
معایب بنتونیت بستر مرغداری
استفاده از بنتونیت بستر ممکن است معایبی به همراه داشته باشد که در مقایسه با فواید و مزایای بی نظیر آن، باز هم انتخاب مناسبی جهت بستر حیوانات خواهد بود. بنتونیت گران تر از برخی مواد سازنده بستر است. این موضوع با توجه به ماندگاری طولانی مدت آن، توجیه اقتصادی دارد. از دیگر اشکالات بنتونیت بستر، گل آلود شدن آن در صورت تهیه نامناسب محیط و رطوبت بیش از حد بالاست. جهت جلوگیری از این اتفاق، تهویه مناسب و کنترل رطوبت محیط ضروری است.
کلام آخر
بنتونیت خاک بستر، ترکیبی معدنی و طبیعی و سازگار با محیط زیست است که علاوه بر بهبود شرایط رشد و نگهداری طیور، اثرات اقتصادی و ریست محیطی مثبتی نیز دارد. با استفاده اصولی و صحیح و مدیریت مصرف، خاک بنتونیت یک سرمایه گذاری ارزشمند برای هر مرغداری است.
آیا بنتونیت با مواد افزودنی مثل خاک اره یا کود قابل ترکیب است ؟
سلام همراه عزیز
بله- می توان بنتونیت بستر را با ترکیبات دیگری مثل خاک اره یا کود مخلوط و استفاده نمود.
آیا استفاده طولانی مدت از بنتونیت به عنوان بستر بر کیفیت تخم مرغ ها تاثیر میگذارد؟
سلام دوست عزیز
استفاده از بنتونیت بستر نه تنها سبب پایین آمدن کیفیت تخم مرغ ها تخواهد شد، بلکه افزودن آن در جیره غذایی طیور تخمگذار سبب افزایش بازده مصرف خوراک، تخمگذاری، کیفیت پوسته و اندازه تخم مرغ ها خواهد گردید.
دروئ وقتتون بخیر
ایا بنتونیت در اثررطوبت و استفاده طولانی مدت تغییر رنگ میدهد؟
سلام همراه گرامی
ممکن است بنتونیت بستر مرغداری در اثر عواملی چون جذب رطوبت، ترکیب با فضولات طیور، رشد میکروارگانیسم ها و واکنش های شیمیایی دچار تغییر رنگ شود. اگر این تغییر رنگ همراه با بوی نامطبوع و یا کلوخه شدن بیش از حد باشد، نشانه فصاد بستر و نیاز به تعویض است.
چگونه از تغییر رنگ و کاهش کیفیت بنتونیت بستر مرغداری جلوگیری کنیم؟
با تهویه مناسب بستر، استفاده از بنتونیت باکیفیت و کنترل رطوبت سالن مرغداری می توان مانع از کاهش کیفیت آن و تغییر رنگ گردید.
قدرت جذب آب بنتونیت چقدر است؟
درود دوست عزبز
بنتونیت به عنوان یک جاذب قوی رطوبت قادر است 3 تا 5 برابر وزن خود آب جذب کند. بنتونیت سدیمی نوعی از این کانی است که می تواند تا 10 برابر وزن خود آب جذب کند. بنابراین می توان در مناطق با رطوبت بالا یا سالن هایی که مشکل تجمع آب دارند، میزان مصرف آن را افزایش داد. برای افزایش عملکرد، بنتونیت باید به صورت یکنواخت در بستر پخش شود و با موادی مثل خاک اره یا کاه ترکیب گردد.
آیا بنتونیت ناخالصی دارد؟
سلام دوست عزیز
بله – بنتونیت ممکن است دارای ناخالصی هایی باشد. اما میزان و نوع این ناخالصی ها بستگی به منبع استخراج دارد. ناخالصی های احتمالی موجود در بنتونیت بستر مرعداری شامل ذرات رسی و سیلیسی اضافی، فلزات سنگین مثل سرب، آرسنیک و کادمیوم، نمک های محلول و مواد آلی و میکروبی است.
چطور از خالص بودن بنتونیت و مناسب بودن آن برای استفاده در بستر مرغداری مطکئن شویم؟
1- خرید از تامین کنندگان معنبر با گواهینامه بهداشتی
2- آزمایش نمونه برای اطمینان ار عدم وجود فلزات ستگین و آلودگی های میکروبی
3- استفاده از بنتونیت فرآوری و تصفیه شده مخصوص طیور
سلام وقت بخیر
آیا بنتونیت در درمان بیماری های طیور هم موثر است؟
سلام دوست عزیز
بله – بنتونیت نه تنها در بستر مرغداری مفید است، بلکه به دلیل خاصیت سم زدایی سبب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می شود. به این ترتیب به صورت غیرمستقیم ، به پیشگیری و کنترل برخی بیماریها کمک می کند. می توان گفت بنتونیت در مرغداری از طرق زیر در درمان و پیشگیری بیماری طیور موثر است:
1- جذب سموم قارچی
2- بهبود سلامت گوارش و کاهش اسهال
3- تقویت سیستم ایمنی
4- کاهش بیماری های تنفسی
بنابراین می توان گفت این ماده می تواند یک مکمل مفید برای افزایش سلامت و بازدهی گله های مرغداری باشد.
سلام روز بخیر
آیا بنتونیت برای مرغ های تخم گذار و گوشتی قابل استفاده است؟
سلام دوست عزیز
بله – بنتونیت برای هر دو دسته مرغ تخم گذار و گوشتی مفید است و سبب بهبود شرایط پرورش و افزایش تولید می شود.
سلام وقت بخییر
ایا بنتونیت بعد از مصرف در مرغداری قابلیت بازیافت دارد؟
سلام همراه گرامی
بله- بنتونیت استفاده شده در مرغداری می تواند در کشاورزی به عنوان اصلاح کننده خاک مورد استفاده قرار بگیرد. زیرا سرشار از مواد معدنی مورد نیاز جهت بهبود کیفیت خاک است.
چه چیزی باعث میشود بنتونیت به عنوان بستر مرغ نسبت به دیگر مواد مانند خاک اره یا پوشال برتری داشته باشد؟
سلام همراه گرامی
بنتونیت نسبت به سایر بسترسازها، عملکرد بهتری در مدیریت بستر و سلامت طیور دارد. بنتونیت قدرت جذب رطوبت بسیار بالایی دارد و باعث خشک ماندن بستر می شود. در صورتیکه خاک اره و پوشال جذب رطوبت کمتری داشته و در صورت خیس شدن به سرعت گل و لجن می گردند. بنتونیت با جذب گازهای مضر مثل آمونیاک از انتشار بوی نامطبوع جلوگیری می کند. در صورتیکه خاک اره و پوشال این قابلیت را ندارند. همچنین بنتونیت ماندگاری بیشتری داشته و نیاز به تعویض مکرر ندارند. اما خاک اره و پوشال به سرعت تجزیه و فاسد می شوند و نیاز به تعویض مکرر دارند.
سلام وقتتون بخیر
استفاده از بنتونیت در بستر مرغ باعث کاهش ضدعفونی کننده ها و داروها میشود؟
سلام دوست عزیز
بله- استفاده از بنتونیت در بستر مرغداری می تواند سبب کاهش مصرف داروها و ضدعفونی کننده ها شود. بنتونیت به دلیل خاصیت جذب رطوبت و گازهای مضر، باعث کاهش نیاز به داروهای ضدباکتری و ضدعفونی کننده ها، کاهش نیاز به آنتی بیوتیک ها و کاهش نیاز به تعویض مکرر بستر می گردد.
درود
برای بستر مرغ از بنتونیت سدیمی یا کلسیمی استفاده میشه؟
درود همراه عزیز
برای بستر مرغداری معمولا بنتونیت سدیمی توصیه می شود. زیرا دارای قدرت جذب رطوبت و خاصیت تورمی بالاتری نسبت به بنتونیت کلسیمی است.
سلام وقت بخییر
چه مقددار بنتونیت در هر متر مربع برای بستر استفاده میشود؟
درود بر شما
مقدار بنتونیت مورد نیاز در هر متر مربع بستر مرغداری، بستگی به میزان رطوبت محیط، نوع بنتونیت و ضخامت بستر دارد. چنانچه ضخامت بستر را 10-5 سانتیمتر در نظر بگیریم، مقدار 3-1 کیلوگرم بنتونیت برای هر مترمربع بستر نیاز است. اگر رطوبت بستر بالا باشد، می توان مقدار بنتونیت را افزایش داد
بنتونیت چقدرمیتونه رطوببت جذب کنه>؟
درود همراه گرامی
مقدار جذب بنتونیت به عوامل مختلفی مانند نوع بنتونیت ( سدیمی یا کلسیمی )، اندازه ذرات و شرایط محیطی بستگی دارد. بنتونیت سدیمی می تواند 10-5 برابر وزن خود آب جذب کند. اما بنتونیت کلسیمی جذب آب کمتری داشته و حدود 3-2 برابر وزن خود رطوبت جذب می کند.