رایج ترین اشکال کربنات کلسیم در طبیعت، گچ، سنگ آهک و سنگ مرمر است که هر سه نوعاز نظر فرمول شیمیایی یکسان هستند. اما در مواردی چون سفیدی، خلوص، ضخامت و کاربرد با هم تفاوت دارند. کربنات کلسیم یکی از مفیدترین و پرکاربردترین کانی های موجود در طبیعت است که به فراوانی در صنایع متعدد مورد مصرف قرار می گیرد.
کربنات کلسیم چیست؟
کربنات کلسیم یکی از مواد معدنی است که در طبیعت به فراوانی یافت می شود. این کانی به دلیل برخورداری از خواصی چون سفیدی مطلوب، پراکندگی گسترده در طبیعت و قابلیت خنثی کنندگی، کاربرد گسترده ای در صنایع دارد.
این ماده معدنی در حالت خالص، سفید رنگ است. اما در طبیعت به دلیل ترکیب با ناخالصی ها تغییر رنگ می دهد. مثلا سنگ آهک که نوعی کربنات کلسیم است بر اساس ناخالصی های موجود در آن، به رنگ های سفید، خاکستری، زرد و قرمز دیده می شود. سنگ مرمر نیز رنگ های مختلفی دارد و سنگ گچ که حاوی این کانی است نیز از رنگ سفید تا خاکستری مات قابلیت تغییر رنگ دارد.
کربنات کلسیم در صنعت تولید کاغذ به عنوان فیلر و کاهنده اسیدیته مصرف می شود. نقش آن در صنعت تولید پلاستیک، به عنوان عامل تقویت کننده و پرکننده، در صنعت تولید رنگ و رزین به عنوان فیلر جهت کاهش هزینه ها، در صنعت داروسازی به عنوان منبع کلسیم و جذب کننده اسید معده می باشد. سایت ncbi.nlm.nih درباره کاربرد این ماده گفته است:
Calcium carbonate is an inorganic salt primarily used to manage and treat low calcium conditions, GERD, CKD, and other indicated conditions. Calcium carbonate is classified as a calcium supplement, antacid, and phosphate binder.
در تولید برخی محصولات بهداشتی مثل خمیردندان به منظور بالا بردن خاصیت سایندگی و تمیزکنندگی از این ماده معدنی استفاده می کنند. در صنایع غذایی به صورت افزودنی خوراکی جهت بهبود بافت و در کشاورزی جهت اصلاح ساختمان خاک و تامین کلسیم مورد نیاز گیاهان مصرف می گردد. آشناترین کاربرد کربنات کلسیم به صورت گچ در صنعت ساخت و ساز می باشد.
از معایب ترکیب معدنی کربنات کلسیم می توان به استحکام و مقاومت مکانیکی پایین آن و قابلیت تجزیه آن در دمای بالاتر از 800 درجه سانتیگراد اشاره کرد. همچنین به دلیل چگالی پایین، قدرت پوشش دهی کمی داشته و جاذب رطوبت است. در مجاورت اسیدها تجزیه پذیر بوده و تولید هیدروکسیدکلسیم و گار کربنیک می کند. همچنین می تواند باعث خوردگی در قالب های فلزی شود.
کربنات کلسیم خوراکی
نوع خوراکی این کانی به عنوان منبع کلسیم مکمل های غذایی جهت بهبود سلامت استخوان ها و دندان ها وجود دارد. شاید این سوال در ذهن شما شکل گیرد که آیا هر نوع کلسیم کربناتی، خوراکی است؟ اساسا این ترکیب معدنی چه خصوصیاتی باید داشته باشد که خوراکی محسوب شود؟
در پاسخ باید گفت همان طور که پیشتر نیز اشاره شد، این کانی در طبیعت به صورت خالص وجود نداشته و اغلب عناصر دیگری به صورت ناخالصی وارد ساختمان آن می گردد که منجر به تغییر رنگ آن نیز می شود. این عناصر گاها فلزات سنگینی هستند که برای سلامت انسان و حتی دام مضر می باشند. بنابراین کلسیم کربنات جهت مصارف خوراکی باید تصفیه شده و به خلوص 98 درصد برسد.
معمولا کربنات کلسیم میکرونیزه شده پودری برای مصارف خوراکی مناسب تر است. پس از فرایند خالص سازی، پودر حاصل را در بسته بندی های ایزوله نگهداری می کنند تا هیچ گونه آلودگی و ناخالصی وارد آن نشود.
کربنات کلسیم خوراکی مجوز استفاده به عنوان افزودنی رنگی طبیعی را از سوی سازمان غذا و دارو دریافت کرده و هیچ محدودیتی در حداکثر میزان مصرف ندارد. کلسیم کربنات خوراکی در تولید دارو برای درمان تشنج، کاهنده فشار خون، درمان سندرم روده تحریک پذیر، درمان اختلالات گوارشی مثل رفلاکس معده و اسهال و همچنین معالجه برخی مشکلات ناشی از نارسایی کلیه کاربرد دارد.
در صنایع غذایی نیز به عنوان تثبیت کننده، مخمر برای ورآمدن خمیر، تنظیم کننده پی اچ، اصلاح کننده بافت، طعم و مزه ترکیبات غذایی، نگهدارنده، رنگ دهنده و غنی کننده مصرف می شود. در پرورش دام و طیور نیز کربنات کلسیم خوراکی به عنوان مکمل غذایی استفاده شده و سبب افزایش ضخامت پوسته در تخم پرندگان می گردد. پس تفاوت کلسیم کربنات خوراکی با نوع صنعتی آن در میزان خلوص است. کارخانجات داروسازی و صنایع غذایی از خریداران مهم و اصلی این ترکیب معدنی خوراکی محسوب می شوند.
در اینجای مطلب از شما دعوت میکنیم مطلب گوگرد در کشاورزی را بخوانید.
فرمول شیمیایی کربنات کلسیم
فرمول شمیایی این کانی شامل یک اتم کلسیم، یک اتم کربن و سه اتم اکسیژن است. کربنات کلسیم در دو گروه خوراکی و صنعتی قابل بررسی می باشد که هر دو فرمول شیمیایی یکسانی دارند.
جرم مولکولی کلسیم کربنات
جرم مولکولی آن 100/0869 گرم بر مول اندازه گیری شده و متشکل از کاتیون کلسیم و آنیون کربنات می باشد. از خصوصیات شیمیایی آن می توان به نامحلول بودن در آب و پایداری در دمای طبیعی اشاره کرد.
مطلب پیشنهادی: بنتونیت چاه ارت چیست
خواص کربنات کلسیم
از خصوصیات این کانی طبیعی می توان به سفیدی درخشان، سازگاری زیستی و بی خطر بودن برای انسان و محیط زیست اشاره کرد. همچنین تقریبا ختثی بوده و واکنش پذیری شیمیایی کمی دارد. در برابر حرارت پایدار بوده و تا حدی عایق جریان الکتریسیته است. چگالی پایینی داشته و ماده ای در دسترس می باشد.
کربنات کلسیم به دلیل برخورداری از خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضدتعریق در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان ماده اصلی کاربرد دارد. همان طور که گفته شد در صنایع غذایی به عنوان منبع غنی کلسیم و عامل نگهدارنده، رنگ دهنده و روان کننده و در صنایع دارویی به عنوان عامل ضداسیدی، ضد التهابی و ضد سرفه مصرف می شود.
یکی دیگر از کاربرد های کلسیم کربنات در کشاورزی می باشد که جهان شیمی درباره اهمیت آن گفته است:
کربنات کلسیم مهمترین ماده موجود در آهک کشاورزی است که باعث کاهش اسیدیته مضر خاک می شود. این ترکیب باعث بهبود کیفیت خاک شده و یک منبع سالم کلسیم برای گیاهان است که PH را تنظیم کرده، توانایی ابقاء آب را در خاک های اسیدی افزایش داده و جذب ریزمغذی هایی مانند نیتروژن، پتاسم و فسفر را توسط ریشه گیاه افزایش می دهد.
قیمت کلسیم کربنات
قیمت این محصول بر اساس میزان خلوص، کلوخه یا پودری بودن، مش مورد درخواست خریدار و نوع بسته بندی متغیر خواهد بود. کربنات کلسیم خوراکی به لحاظ هزینه بر بودن پروسه خالص سازی و بسته بندی ایزوله و بهداشتی گران تر از نوع صنعتی می باشد.
با توجه به متغیر بودن پارامترهای تاثیرگذار در قیمت، برای دریافت قیمت روز کربنات کلسیم از طریق راه های ارتباطی موجود در وبسایت زئولایف، با واحد فروش مجموعه ارتباط بگیرید.
خرید کربنات کلسیم
مجموعه زئولایف به عنوان مرجع توزیع و پخش مواد معدنی این اطمینان را به شما می دهد که محصول را با کیفیت و خلوص بالا دریافت خواهید کرد. زئولایف توزیع کننده کربنات کلسیم به صورت کلوخه و پودری ( در مش بندی مورد درخواست مشتری محترم ) می باشد. برای خرید کربنات کلسیم و دریافت مشاوره با کارشناسان فروش شرکت زئولایف تماس بگیرید.
سخن آخر
کربنات کلسیم یک ماده معدنی با فرمول شیمیایی است. از فراوان ترین کانی های موجود در پوسته زمین و جزء اصلی پوسته موجودات دریایی، حلزون ها و مرواریدهاست. به دو صورت خوراکی و صنعتی در بازار عرضه می شود که تفاوت آنها در میزان خلوص و عیار آن است. معمولا در تولید کربنات کلسیم خوراکی وسواس بیشتری به خرج داده می شود تا کلیه ناخالصی ها از ساختار کانی خارج شده و تا 99 درصد خالص سازی شود. این میزان خلوص برای مصرف در صنایع غذایی، داروسازی و غذای دام و طیور لازم است.
سوالات متداول
1- کلسیم کربنات چه نوع ترکیبی است؟
با توجه به اینکه فرمول شیمیایی کلسیم کربنات برابر با CaCO3 است، کلسیم دارای دو بار مثبت و کربنات دو بار منفی دارد که در نتیجه این پیوند یونی برقرار شده و یک ترکیب یونی است.
2- خواص کربنات کلسیم چیست؟
کربنات کلسیم به دلیل داشتن خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضدتعریق در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان ماده اصلی به کار می رود. در صنایع دارویی به عنوان عامل ضداسیدی، ضد التهابی و ضد سرفه و در کشاورزی باعث بهبود کیفیت خاک شده و یک منبع سالم کلسیم برای گیاهان است که PH را تنظیم کرده و توانایی ابقاء آب را در خاک های اسیدی افزایش می دهد.