بنتونیت نوعی خاک رس معدنی است که به واسطه خواص فیزیکی ویژه سبب افزایش عملکرد زراعت و باغبانی، بهره وری خاک و صرفه جویی در مصرف آب و کود شیمیایی می شود. این خاک جاذب معدنی حاوی مقادیر زیادی عنصر مونت موریلونیت بوده و قادر می باشد حجم زیادی آب را به دام انداخته و تا چند برابر حجم اولیه خود متورم شود. با توجه به فواید و مزایای بی نظیر بنتونیت در کشاورزی، این ترکیب معدنی علاوه بر زمین های زراعی و باغات، در کشت های گلخانه ای نیز به صورت گسترده مصرف می گردد.
بنتونیت کشاورزی
استفاده از بنتونیت کشاورزی از دو نظر اهمیت دارد. اول این که با توجه به خشکسالی های اخیر و ادامه این روند مخصوصا در مناطق کم بارش، بنتونیت قادر به جذب و ذخیره سازی آب و رهاسازی تدریجی آن است. به همین دلیل از تبخیر و هدررفت آب جلوگیری کرده و استفاده از این سرمایه ملی را بهینه می کند.
دوم این که بنتونیت کشاورزی توانایی جذب ناخالصی های سنگین و مضر موجود در خاک نظیر فلزات سنگین، رزین ها، سموم قارچی و صنعتی را دارد. جهت تاثیرگذاری بهتر و بیشتر بنتونیت در کشاورزی بهتر است از شکل پودری آن استفاده شود. به نقل از سایت bentonit.ru درباره بنتونیت کشاورزی:
With the ability to retain moisture and nutrients, bentonite forms a favorable environment for plant nutrition in the rhizosphere. seeds granulation. Seeds are added to a mixture of bentonite clay and water, which is formed into a ball by extrusion. After “granulation” clay balls with seeds are simply shattered.
کاربرد بنتونیت در کشاورزی
بنتونیت کشاورزی علاوه بر مزایای ذکر شده، کاربردهای دیگری نیز آنها اشاره می کنیم:
-تامین کننده عناصر مغذی مورد نیاز گیاهان و درختان مثل کلسیم، آهن، منیزیم و سدیم
– افزایش مقدار ازت و کربن موجود در خاک زراعی
– تثبیت خاک های ماسه ای
– کاهش پی اچ خاک
– تجزیه سریع تر ریزمغذی های فلزی و جذب آسان آنها توسط ریشه
– کمک در تولید انواع کود گرانول و پلت شده
– کمک به تجزیه سریع کود در خاک و آزاد شدن ترکیبات مفید آن
– بهبود خواص شیمیایی خاک به واسطه افزایش تبادل یونی در آن
– بهبود شرایط فیزیکی خاک به لحاظ افزایش جذب کودها و سموم
– مصرف در تولید علف کش ها و حشره کش ها
– افزایش عملکرد و بازدهی محصولات زراعی و باغی با افزایش تولید در واحد سطح
– کاهش نیاز به کودهای شیمیایی به دلیل حفظ مواد مغذی خاک
– حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی آب و خاک با کاهش مصرف کودها و سموم شیمیایی
– افزایش نفوذپذیری، هوازیستی و رطوبت خاک
– اصلاح خاک های شور و قلیایی
– مصرف در کشت های هیدروپونیک ( بدون خاک ) در گلخانه ها به دلیل حفظ رطوبت و زهکشی مناسب محیط کشت
– کمک به جوانه زدن سریع و بهتر بذرها
– جلوگیری از کپک زدن محصول انبار شده با جذب رطوبت و از بین بردن آفات
– کمک به تولید کودهای گوگرد بنتونیت دار، بهترین کود گوگردی
– رفع بوی نامطبوع متصاعد شده از کودهای حیوانی
– کنترل خوردگی در خاک هایی که تحت فشار آبی زیاد یا شرایط زیست محیطی خاص قرار دارند.
– کاهش افت فشاری در اراضی که تحت فشار استفاده مداوم از ماشین آلات کشاورزی هستند.
میزان و نحوه مصرف بنتونیت در کشاورزی
مقدار بنتونیت مورد نیاز، بستگی به نوع و بافت خاک و نیاز گیاهان دارد. به طور کلی در هر هکتار از زمین زراعی، استفاده از 1 تا 5 تن بنتونیت بسته به شرایط ذکر شده توصیه می گردد.
چنانچه بیش از مقدار مورد نیاز، بنتونیت به خاک اضافه شود، چه اتفاقی می افتد؟ این کار سبب نفوذناپذیر شدن زمین و آسیب دیدگی ریشه می گردد. اما مصرف به اندازه و مناسب این کانی علاوه بر حل مشکل شوری و عدم تعادل پی اچ خاک، قدرت باروری زمین را افزایش می دهد. همچنین به علت داشتن قدرت کاتیونی بالا، کلیه فلزات سنگین و میکروارگانیسم های مضر را جذب و خاک را سم زدایی می کند
فرمول کلی میزان مصرف موثر بنتونیت در خاک، معادل درصد وزنی است. توصیه می شود جهت افزایش عملکرد بنتونیت کشاورزی، آن را همراه با مواد سبک کننده خاک مثل شلتوک برنج یا تراشه چوب استفاده کنید. به این ترتیب علاوه بر کاهش هدررفت آب و مواد مغذی محلول، حاصلخیزی خاک نیز به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد.
در مورد نحوه مصرف بنتونیت باید طبق دستورالعمل کارشناس حفظ نباتات انجام شود. به این منظور می توانید با دادن اطلاعاتی در مورد اقلیم منطقه، نوع خاک و نوع کشت خود از مشاوره رایگان کارشناسان کشاورزی فعال در مجموعه زئولایف بهره مند گردید.
بهترین زمان استفاده از بنتونیت کشاورزی
بهترین نوع بنتونیت کشاورزی کدام است؟
بهترین انواع بنتونیت مناسب برای کشاورزی شامل دو نوع است:
1- بنتونیت سدیم: این نوع بنتونیت خاصیت تورم پذیری بالایی داشته و قادر است تا چند برابر وزن خود آب جذب کند. این خصوصیت در مناطق کم بارش، یک معجزه محسوب می شود. چرا که بنتونیت همچون یک اسفنج، آب باران یا آبیاری را جذب و در موقع لزوم به تدریج آزاد و در اختیار گیاه قرار می دهد. لذا نیاز به آبیاری کاهش یافته و در مصرف آب صرفه جویی موثری می گردد.
2- بنتونیت کلسیم: این کانی با بهبود تبادل کاتیونی در خاک، سبب جذب آسان عناصر ضروری برای رشد گیاه مانند پتاسیم، کلسیم و منیزیم شده و عملکرد محصولات زراعی را به طور چشمگیری افزایش می دهد. همچنین این کانی با جذب سموم و فلزات سنگین آنها را از دسترس گیاه و خاک خارج می کند. به این ترتیب می توان از سالم بودن محصولات کشاورزی اطمینان حاصل کرد.
فروش بنتونیت کشاورزی
زئولایف یکی از شرکت های معتبر و فعال در حوزه تولید و عرضه انواع بنتونیت از جمله بنتونیت خوراک دام و بنتونیت کشاورزی است. این شرکت ضمن بهره مندی از معادن غنی در سمنان که یکی از مهم ترین معادن بنتونیت ایران می باشد، انواع محصولات بنتونیتی را با کیفیت بالا و قیمت مناسب در اختیار مشتریان خود قرار می دهد. عرضه بنتونیت به صورت کلوخه، دانه بندی و پودری طبق درخواست خریدار محترم امکان پذی می باشد.
سخن پایانی
بنتونیت کشاورزی به عنوان یک کود کشاورزی باارزش به خصوص در مناطق خشک و کم آب مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده معدنی نه تنها سبب افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود کیفیت محصولات زراعی می شود، بلکه در حفظ محیط زیست و صرفه جویی در هزینه نیز بسیار موثر است. با گنجاندن دائم بنتونیت کشاورزی در برنامه به زراعی اراضی و باغات خود، رویای رسیدن به کشاورزی پایدار و ایجاد آینده ای سبز برای نسل های آینده را محقق سازید.
سوالات متداول
1- بهترین نوع بنتونیت کشاورزی کدام است؟
بهترین نوع بنتونیت در کشاورزی، بنتونیت سدیمی و بنتونیت کلسیمی هستند.
2- کاربرد بنتونیت در کشاورزی چیست؟
از مهم ترین کاربردهای بنتونیت در کشاورزی می توان به مواردی همچون بهبود خواص شیمیایی خاک به واسطه افزایش تبادل یونی در آن، بهبود شرایط فیزیکی خاک به لحاظ افزایش جذب کودها و سموم، تولید علف کش ها و حشره کش ها و افزایش عملکرد و بازدهی محصولات زراعی و باغی با افزایش تولید در واحد سطح اشاره کرد.
3- آیا بنتونیت برای سلامت انسان و دام ضرر دارد؟
خیر- بنتونیت ماده ای طبیعی و معدنی است که غیرسمی بوده و خطری برای سلامت انسان و حیوانات ندارد. با این وجود طبق دستورالعمل کارشناس حفظ نباتات از آن استفاده کنید و زیاده روی نکنید.
4- آیا بنتونیت قابل اختلاط با کودهای شیمیایی است؟
بله- می توان بنتونیت را با کودهای شیمیایی مخلوط کرد. به این ترتیب کودها به صورت یکنواخت در خاک پخش شده و میزان هدررفت آنها به حداقل خواهد رسید.
توی مقاله گفتین که هر دو نوع بنتونیت سدیمی و بنتونیت کلسیمی از بهترین های بنتونیت کشاورزی می باشن. اما فرق این دو تا چیه و هر کدوم چه مزیتی برای کشاورزی دارن؟
سلام
بنتونیت ها بر اساس عنصر غالب در ساختمان خود تقسیم بندی می شوند. عنصر غالب در بنتونیت سدیمی، سدیم و عنصر غالب در بنتونیت کلسیمی، کلسیم است. بنتونیت سدیمی قابلیت جذب و نگهداری مقادیر زیادی آب دارد. بنابراین در مناطق کم بارش، جهت صرفه جویی در مصرف آب بسیار موثر است. اما بنتونیت کلسیمی قادر به جذب عناصر سمی و سنگین موجود در خاک شده و جذب عنصر مغذی مورد نیاز گیاه را بهبود می بخشد. پس هر دو نوع بنتونیت، تاثیر بسزایی در کشاورزی دارند.
سلام
چگونه بنتونیت سبب صرفه جویی در آب کشاورزی می شود؟
سلام دوست عزیز
بنتونیت به واسطه ساختمان اتمی خود قادر به جذب مقدار بسیار زیادی آب ( تا 15 برابر وزن خشک خود ) می باشد. سپس رطوبت را به صورت تدریجی به خاک می دهد. به این ترتیب نقش مهمی در کاهش مصرف آب کشاورزی خواهد داشت. این ویژگی به خصوص در مناطق خشک و کم بارش بسیار حائز اهمیت است.
چگونه بنتونیت به افزایش حاصلخیزی خاک کمک می کند؟
سلام دوست عزیز
بنتونیت با بهبود ساختار خاک، تهویه و زهکشی به افزایش حاصلخیزی خاک کمک می کند. به این ترتیب خاک برای مدت طولانی دارای مواد مغذی مورد نیاز رشد گیاهان بوده و نیازی به کودهای شیمیایی نخواهد داشت.
چه زمانی باید بنتونیت را به خاک اضافه کرد؟
سلام همراه گرامی
بهترین زمان افزودن بنتونیت به خاک، قبل از کاشت بذر یا نهال است. اما می توان در هر زمان از فصل رشد از این ترکیب معدنی مفید استفاده کرد.
آیا بنتونیت برای همه نوع خاک مناسب است؟
سلام دوست عزیز
بنتونیت برای خاک های شنی و سبک بسیار مفید است. اما در خاک های رسی که خود دارای ظرفیت بالای نگهداری آب هستند، ممکن است تاثیر زیادی نداشته باشد.
آیا استفاده بیش از حد از بنتونیت در کشاورزی ضرر دارد؟
بله- مقدار زیاد بنتونیت می تواند سبب تراکم بیش از حد خاک و کاهش تبادل هوایی شود.به این ترتیب رشد ریشه گیاهان مختل می شود
چطور بفهمیم خاک چه مقدار بنتونیت لازم دارد؟
مقدار بنتونیت لازم در کشاورزی به عوامل مختلفی مانند نوع خاک، نوع گیاه، میزان رطوبت منطقه و هدف استفاده بستگی دارد.
1- برای اصلاح خاک های شنی بسته به شدت مشکل نفوذپذیری خاک و میزان کمبود رطوبت، 15-5 تن در هکتار بنتونیت لازم است.
2- برای محصولات کشاورزی و زراعی 400-300 کیلوگرم بنتونیت در هر هکتار لازم است که در کنار کودهای آلی و شیمیایی مصرف می شود.
3- برای باغات و درختان میوه مقدار بنتونیت لازم 5-1 کیلوگرم به ازای هر درخت است.
4- جهت افزایش جذب مواد مغذی و رطوبت خاک، معادل 30-10 درصد وزن کل کودهای ترکیبی، بنتونیت لازم است.
سلام ممنون از مطالب مفید و کاملتون
یه سوال دارم. آیا بنتونیت در خاک تجزیه می شود؟
سلام دوست عزیز
خداوند را شاکریم که مطالب ما برای شما سودمند بوده است.
در پاسخ به سوال شما باید بگوییم خیر- بنتونیت یک ماده معدنی طبیعی است که دچار تجزیه شیمیایی یا زیستی نمی شود. علت آن ماهیت معدنی این کانی، ساختار کریستالی قوی و عدم واکنش پذیری بالای آن است. به این ترتیب بیشتر نقش اصلاح کننده فیزیکی دارد.
آیا بنتونیت برای همیشه در خاک باقی می ماند؟
سلام دوست عزیز
بله- مگر اینکه توسط فرایندهای فیزیکی مانند شستشو و فرسایش از خاک خارج شود. احتمال شستشوی بنتونیت در خاک های سبک و شنی بیشتر است. اما در خاک های سنگین ( رسی و لومی ) مدت بسیار طولانی تری باقی می ماند.
درود برشما
برای کدام محصولات گلخانهای استفاده از بنتونیت مناسبتر است؟ ( گوجهفرنگی، خیار، فلفل)
سلام دوست عزیز
بنتونیت در کشاورزی گلخانه ای بیشتر به عنوان بهبوددهنده خاک و نگهدارنده رطوبت استفاده می شود و انتخاب اینکه برای گوجه فرنگی، خیار یا فلفل مناسب تر است، بستگی به ویژگی خاک و نیاز آبی گیاه دارد. بنتونیت در گلخانه سبب افزایش ظرفیت نگهداشت آب خاک، بهبود تبادل کاتیونی، اصلاح بافت خاک های شنی یا سبک و تثبیت PH خاک می شود. میزان نیاز گوجه فرنگی به بنتونیت، بالا، خیار بسیار بالا و فلفل دلمه ای متوسط به بالا می باشد. برای محصولات حساس به شوری مثل فلفل، بنتونیت باید از نوع سدیمی کم نمک یا کلسیمی باشد.
آیا بنتونیت برای اصلاح خاکهای شور و قلیایی مفید است؟ چه محصولی بیشتر از آن بهره میبرد؟
درود بر شما
بله. بنتونیت به دلیل خاصیت جذب و نگهداری آب و تبادل کاتیونی، به کاهش غلظت سدیم در خاکهای شور کمک میکند. این خاصیت باعث بهبود ساختار خاک و افزایش نفوذپذیری آب میشود. محصولاتی مثل پسته، گندم، جو و یونجه که در مناطق نیمهخشک و شور کشت میشوند، بیشترین بهره را از بنتونیت میبرند.
من پسته کارم. میخواستم بدونم بهترین زمان و روش مصرف بنتونیت در باغات پسته چیست؟
سلام دوست عزیز
زمان مصرف: قبل از کاشت نهال یا در زمان آمادهسازی باغ.
روش مصرف: مخلوط کردن ۲ تا ۵ تن در هکتار بنتونیت با خاک سطحی (۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر). در باغات قدیمی میتوان در چالههای تغذیهای اطراف درخت (حفرههای ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتری) ۵ تا ۱۰ کیلوگرم بنتونیت با کود دامی و خاک مخلوط کرد.
این کار باعث افزایش ذخیره رطوبت و کاهش تنش خشکی میشود.
آیا بنتونیت میتواند جایگزین کود شیمیایی یا آلی شود؟
درود بر شما
خیر. بنتونیت کود نیست بلکه یک اصلاحکننده خاک است.
این ماده مواد غذایی خاصی برای گیاه تأمین نمیکند، بلکه ظرفیت خاک برای نگهداری آب و عناصر غذایی را بالا میبرد.
بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که همراه با کودهای آلی و شیمیایی مصرف شود.
مصرف بنتونیت چه تأثیری بر کودهای گوگردی دارد؟
سلام دوست عزیز
یکی از پرکاربردترین ترکیبات در کشاورزی گوگرد بنتونیتی است. بنتونیت در این کود نقش «خودترمیمی» دارد؛ یعنی پس از مصرف و تماس با رطوبت، متورم شده و ذرات گوگرد را ریزتر و قابل دسترستر میکند. این فرآیند باعث افزایش سطح تماس گوگرد با باکتریهای اکسیدکننده و در نهایت بهبود جذب گوگرد توسط گیاه میشود.
بنتونیت چگونه به بهبود خاکهای شنی کمک میکند؟
درود بر شما
در خاکهای شنی، آب و عناصر غذایی سریع شسته میشوند. بنتونیت با خاصیت تورم و جذب رطوبت، مانند یک اسفنج عمل کرده و باعث ذخیره رطوبت و کاهش نیاز آبی میشود.
تفاوت بنتونیت خام با بنتونیت گوگردی چیست؟
سلام همراه عزیز
بنتونیت خام فقط خاصیت اصلاح خاک و نگهداری رطوبت دارد. اما گوگرد بنتونیتی ترکیب شده با گوگرد است که علاوه بر اصلاح خاک، باعث کاهش pH، افزایش جذب ریزمغذیها و تغذیه گیاه میشود.
آیا بنتونیت به تنهایی کافی است یا باید همراه با کود مصرف شود؟
درود بر شما
بنتونیت بیشتر بهعنوان اصلاحکننده خاک استفاده میشود و به تنهایی ارزش غذایی بالایی ندارد. ترکیب آن با کودهای آلی یا شیمیایی کارایی را چند برابر میکند.
آیا بنتونیت در کاهش شوری خاک تأثیر دارد؟
درود بر شما
بله، بنتونیت با افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک و نگهداری آب، به شستشوی نمکها کمک میکند و در کاهش اثرات شوری مؤثر است.
مصرف بیش از حد بنتونیت چه تأثیری بر تبادلات گازی و تهویه ریشه در خاک دارد؟
سلام همراه گرامی
در مقادیر متعادل، بنتونیت با افزایش ظرفیت نگهداری آب، به رشد ریشه کمک میکند.
اما در صورت مصرف بیش از حد (بیش از ۱۰–۱۵٪ وزنی خاک سطحی):
– تخلخل هوایی کاهش یافته،
– تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن در ناحیه ریشه مختل میشود،
– احتمال خفگی ریشه (Root Asphyxia) افزایش مییابد،
– و جذب عناصر حیاتی مانند آهن و منگنز محدود میشود.
چه اثرات شیمیایی و زیستی از مصرف زیاد بنتونیت در خاک بروز میکند و چگونه میتوان آن را اصلاح کرد؟
درود بر شما
بنتونیت زیاد میتواند با افزایش بیش از حد ظرفیت جذب کاتیونی (CEC)، موجب بهدام افتادن عناصر غذایی در ساختار خاک شود و در نتیجه، در دسترسپذیری مواد غذایی برای گیاه کاهش یابد.
از سوی دیگر، محیط بیشازحد مرطوب و متراکم حاصل از آن ممکن است فعالیت میکروبی مفید خاک را سرکوب کند.
برای اصلاح این وضعیت، ترکیب بنتونیت با مواد آلی (کمپوست، کود دامی یا ورمیکمپوست) و یا هوادهی مکانیکی خاک توصیه میشود تا بافت خاک متعادل شود.
بنتونیت دقیقا چه نقشی در بهبود خصوصیات فیزیکی خاک دارد؟
سلام دوست عزیز
بنتونیت به دلیل ساختار لایهای و خاصیت تورم بالا (Swelling capacity) پس از تماس با آب، منافذ خاک را پر کرده و ظرفیت نگهداری آب را افزایش میدهد. در خاکهای شنی باعث کاهش نفوذپذیری و افزایش ظرفیت مزرعهای (Field Capacity) میشود و در نتیجه، دوره آبیاری طولانیتر و نیاز به آب کمتر میگردد.
تأثیر بنتونیت بر ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) خاک چیست؟
درود بر شما
بنتونیت دارای CEC بسیار بالایی (حدود 70 تا 100 meq/100g) است. افزودن آن به خاک باعث افزایش توان خاک در نگهداری عناصر غذایی (Ca²⁺، Mg²⁺، K⁺، NH₄⁺) و کاهش شستوشوی آنها در اثر آبیاری یا بارندگی میشود.
بنتونیت چه نقشی در رشد و سلامت درخت دارد؟
سلام همراه گرامی
بنتونیت باعث افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک اطراف ریشه، بهبود تهویه و تبادل یونی و افزایش جذب عناصر غذایی میشود. در نتیجه، درخت در برابر تنش خشکی مقاومتر و رشد ریشهها پیوستهتر و عمیقتر میگردد.
آیا بنتونیت در زمان کاشت نهال مفید است؟
درود بر شما
بله، یکی از بهترین زمانهای مصرف بنتونیت، هنگام کاشت نهال است. معمولاً حدود ۰/۵ تا ۱ کیلوگرم بنتونیت در چالکود یا گودال کاشت با خاک مخلوط میشود. این کار باعث میشود نهال سریعتر ریشهدوانی کند و شوک کشت کاهش یابد.
آیا بنتونیت در ترکیب با گوگرد برای درختان مفید است؟
سلام دوست عزیز
بله، در ترکیب گوگرد بنتونیتدار، بنتونیت نقش پخشکننده و کنترلکننده آزادسازی گوگرد را دارد. در تماس با رطوبت، بنتونیت متورم شده و گوگرد را به ذرات ریز تبدیل میکند، که این باعث افزایش کارایی گوگرد در کاهش pH خاک اطراف ریشه و بهبود جذب عناصر ریزمغذی مانند آهن و روی میشود.
آیا بنتونیت میتواند در مناطق کمآب به حفظ درختان کمک کند؟
درود بر شما
کاملاً بله. در باغهایی که با کمبود آب یا شوری بالا مواجه هستند، بنتونیت باعث میشود آب در ناحیه ریشه برای مدت طولانیتری باقی بماند. این موضوع موجب افزایش مقاومت درخت در برابر خشکی و شوری میشود و مرگ نهالهای جوان کاهش مییابد.